DAPHNIS et ALCIMADURE

Un opera en occitan a la cort deu rei Louis XV

☰

Despuish l’incursion occitana deu compositor avinhonés Jean-Joseph Mouret, la lenga d’òc n’avè pas mei beneficiat d’ua tan grana expausada auprès de la cort e de l’Academia Reiau. L’opera de Mondonville, dont la màger part ei escriuta en occitan, qu’estó totun un gran succès tanlèu la soa creacion.

La causida de l'occitan lengadocian

Tà l’escritura de Daphnis et Alcimadure, Mondonville qu’utiliza un occitan lengadocian shens los torns de lenga idiomatics tròp singulars. Un parlar simple, de bon compréner de la màger part deus locutors de lenga d’òc e sustot deu public de la Cort deu Rei.

Que s’èi avisat de hicar en lo liberet ua notícia sus la prononciacion e en dant uns quands elements de lexicologia.

Extrèits deu libret legits per Muriel Batbie-Castell
Acte I, scène 1 - Daphnis

DAFNIS Elàs ! Pauret, quÊ farèi jo ? Tant m'a blaçat lo Dieu d' Amor. Despuèi que l'uèlh d'Alcimadura A dedins mon còr amorós Alucat mila fogairons, Sofri la pena la pus dura Elàs ! Pauret, quÊ farèi jo ? Tant m'a blaçat lo Dieu d' Amor. Per finir ma tristessa Dieu nenet, ven dedins aqueste lòc De ton esprit prèsta-me tot lo fòc Mès ieu vesi venir lo Solelh de mos uèlhs ; Qu'es bèla ! Qu'èi rason de portar sa cadena. Per saber çò qu'aicí l'amena, Anem-no'n l'espiar dejotz aquels ramèls.

Acte I, scène 1 - Alcimadure

ALCIMADURA Gasolhatz, auselelets, a l'ombra del fulhatge Quand vos fiulatz, mon còr es encantat. Entendi ben, que dins vòstre lengatge, Vos celebratz la libertat. Ela es lo plaser de ma vida, Car ieu la canti coma vos ; Tanben sans cessa ela me crida, Qu'ela sola pàt rendre urós. Gasolhatz, auselets, a l'ombra del fulhatge…

Acte I, scène 5

DAFNIS Venètz mos jantis companhons ; L'Amor aicí fa sa demora, Dançatz, sautatz, tremossatz-vos. Coma la lum de la natura Fòrça d'esclòre mila flors, Tanben los uèlhs d' Alcimadura Fòrçan los còrs d'èstre amorós. *********** Qui vei la bèla Alcimadura Vei l'astre lo pus bèl ; Per charmar tota la natura Non li cal qu'un còp d'uèlh . Per aquela Venus novèla, Òm vei los amors enfantets Voltijar Sans cessa après ela, Coma una tropa d'auselets. Vesètz l'ormèl per las floretas Bolegar sos joines ramèls Escotatz dals pichòts ausèls Las amorosas cançonetas. Per tot charmar lo Dieu nenet Tira sans cessa de l'arquet. N'oblida res dins la natura Ormis lo còr d' Alcimadura.

Acte 2, scène 3

JANET Res n'es tan bèl, ni tan grand qu'una armada, Quand per Loïs es comandada. D'abàrd, òm entend los tambors, Que fan bruit a vos rendre sords. En s'aprochant, pif, paf, òm se chamalha, Òm i va d'estàc e de talha ; Anem, coratge, companhons, A dreit, a gauche, devant vos. Lo sabre en man, l'òm va dins la bagarra, Tot al travèrs del tintamarra ; Òm entend ronflar lo canon, Pom, pom, coma la bassa continua. L'enemic espaurit d'una tala valor, Non cèrca qu'a fugir ; atrapa, tua, tua. Òm crida après que tot es fèit, Viva lo Rei, viva lo Rei.

Acte 2, scène 4

JANET E LO COR Lo mechant lop per son ravatge Tròp longtemps nos a fait tramblar. Dafnís a prevengut sa ratge, Solet n'a saput triomfar. Frapem dal pè, batem la man, Es el l'Erculet del vilatge Frapem dal pè, batem la man. Qui porriå non lo pas aimar ? Per faire un riche mariatge, Dafnís n'aurà qu'a desirar; Se jamai se met en menatge, Urosa aquela que l'aurà. Frapem dal pè, batem la man, Es el l'Erculet del vilatge ; Frapem dal pè, batem la man, Qui porriå non lo pas aimar ?

Acte 3, scène 1

ALCIMADURA Laissa-me mon indiferença, Cruèl Amor, laissa-m'estar. Quand te vòli far resistença, PerquÊ contra jo t'irritar ? Un còr que te vòl escotar, N'esprova que pena e sofrença . Laissa-me mon indiferença, Cruèl Amor, laissa-m'estar.

L’opera adaptat dens d'autes variantas

A Mountpellié :de l’imprimerie d’Augustin- François Rochard, imprimour dau rey & de l’Academio de Musiquo, 1758 embé Permission de M. lou Juge-Mage. - 23 p. ; 8°, Mediatèca occitana, CIRDOC-Béziers, cote CR B08-03

La pèça qu’a un tau succès que serà adaptada dens mei d’ua varianta de la lenga occitana. Per exemple en 1755, un poèta locau qu’escriu la pèça dens lo parlar montpelheran tà divèrsas representacions dadas a l’Academia reiau de Montpelhièr.

Traduccion francesa

ÉDITION EN FRANÇAIS, Daphnis et Alcimadure, pastorale languedocienne, représentée devant le Roi à Fontainebleau, les 29 octobre, 4 novembre 1754 et pour la première fois par l’Académie royale de musique, le dimanche 29 décembre de la même année, mise depuis en vers françois et remise au théâtre le mardi 7 juin 1768. In-4° , 54 p., Bibliothèque nationale de France, département Réserve des livres rares, RES-YF-1966

Quan los sons interprèts e dèishan de cantar, lavetz Mondonville que torna crear l’opera en 1768 dens una version tradusida en francés. L’opera que’s difusa dehèt alavetz, mes aquesta version que coneish mensh de succès segon los critics de l’epòca.